Tym razem będzie o mało znanym dworcu w Warszawie. Mało znany , ale jakże ten dworzec jest potrzebny i popularny. Chodzi o dworczec Śródmieście.
W ramach porządkowania otoczenia budowanego w latach 1952-55 Pałacu Kultry i Nauki, przykryto wykop otwartej dla ruchu w 1933 roku linii średnicowej. W miejscu przedwojennej stacji Warszawa Główna zlokalizowano podziemny przystanek dla pociągów obsługujących ruch podmiejski. W stanie surowym część podziemna oraz pawilony z zejściami do holów kasowych budowano do 22 lipca 1955 roku
W 1955 rok – jest to rok ukończenia budowy dwóch pawilonów wejściowych do nowego stałego dworca Śródmieścia według projektu architektów Arseniusza Romanowicza i Piotra Szymaniaka . Ciekawostka – Pawilony umieszczone są symetrycznie względem osi Pałacu Kultury i Nauki.
Prace w podziemnej części dworca zostały kończone po 1960 i zakończono w 1963 roku.
Ciekawostka – Nowoczesny projekt wnętrz wykonali artyści z Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie:
Wojciech Fangor
Jerzy Sołtan
Zbigniew Ihnatowicz
Wiktor Gessler
Adolf Szczepiński
Bogusław Smyrski
Trochę o tym jak funkcjonuje ten dworzec:
- Każdy z trzech peronów ma po 2 niezależne wyjścia na powierzchnię .
2. istnieją też dwa przejścia podziemne w tym jedno nieczynne, łączące dawniej tylko perony zewnętrzne.
3. Czynne są łączniki łączace wszystkie perony Śródmieścia i Dworcem Centralnym. Oprócz oddzielnych zespołów kas dla każdego kierunku, na dworcu zaprojektowano także cztery kioski gastronomiczne i przemysłowe, poczekalnie, zespoły sanitarne, pomieszczenia służbowe oraz bardzo rozbudowany zespół pomieszczeń technicznych. Dworzec uzyskał odpowiednio izolowany i odwodniony strop przykryty warstwą ziemi, co umożliwia wegetacje roślin.
4. We wnętrzu dworca umieszczono 52 mozaiki sufitowe i 27 mozaik ściennych. Wszystkie z własną iluminacją . Ich głównym autorem był Wojciech Fangir a wykonano je we włocławskich zakładach fajansowych. Dworzec charakteryzował się także oryginalnymi krawędziami peronów, które były kolorowe i podświetlone od spodu świetlówkami. Krawędzie torowiska prowadzącego na wschód były biało-czerwone, natomiast tego prowadzącego na zachód były biało-błękitne. W hali peronowej zamontowano poidełka wykonane z betonu płukanego.
Bezpośrednio po oddaniu do użytku dworzec zachwycał użytkowników swoją estetyką i funkcjonalnością, wynikającą z dużej przelotowości i zastosowania segregacji ruchu pieszego.
W 2006 roku rozpoczął się remont bardzo już zaniedbanego kompleksu dworcowego, zakończony w styczniu roku 2007
.
Obecnie z oryginalnego wyposażenie wnętrz pozostało niewiele oryginalnych elementów. Zlikwidowano poczekalnie, zamknięto przejście podziemne w środkowej części obiektu. Dobudowano punkty handlowe. Przeprowadzono niezbyt udane próby remontu wnętrza przystanku.
Do niedawna plany likwidacji pawilonów na powierzchni ulic byly możliwe. Samo podziemie dworca od 2016 jest wpisane do gminnej ewidencji zabytków . Pod koniec 2020 do rejestru zabytków wpisano zespół mozaik , a później cały dworzec.
W sumie decyzją objęto 52 mozaiki sufitowe zlokalizowane nad trzema peronami oraz 27 mozaik ściennych zlokalizowanych w holach i pomieszczeniach dawnych poczekalni wzdłuż peronów bocznych oraz w przejściach na peronie środkowym.
Według przyjętego schematu
- czerwień, oranż i żółcień sygnalizować miały kierunek wschodni,
- zaś błękit i zieleń – kierunek zachodni. W ten sposób dekoracje wspomagały orientację w przestrzeni i prowadziły podróżnych poprzez trasy komunikacyjne w obrębie dworca. Dla przełamania zbyt jednolitych tonacji w poszczególnych strefach wprowadzono również elementy kontrastowe. Wyjątkowo nad peronem środkowym, obsługującym pasażerów wysiadających, rytm mozaik zmienia się w połowie długości peronu z tonacji czerwonej na niebieską.
INF z internetu
Szczerze mówiąc , nie korzystam z tego dworca zbyt często. Jak zajrzałam ostatnio do niego to smutno mi się zrobiło. Ciut zaniedbany , chyba czekający ciągle na prawdziwy remont. A ma długą historię przecież i jakby nie było znajduje się w centrum stolicy. Ciekawa jestem czy kiedyś korzystaliście z tedo dworca.
Tyle razy bywałam w stolicy, a jakoś tam nie trafiłam, a jak piszesz, warto o nim wspomnieć, choćby z powodu projektantów!
No właśnie w centrum , a nikt nie widzi i nie wie o tym dworcu. Niestety dla mnie dworzec czeka na prawdziwy remont. Pozdrawiam
Kilka razy do roku jeżdżę do Warszawy. Czy dworzec Śródmieście to inaczej Centralny ?
To prawda, że oznaczenia są czytelne. Ogólnie w Warszawie trudno jest się zgubić.
Nie dworzec centralny to są pociągi dalekobieżne, a dworzec Śródmieście znajduje się pomiędzy dworce centralnym a ul. Marszałkowską niedaleko al. Jerozolimskiej . Dwa budynki prawie niezauważalne. pozdrawiam serdecznie
Tylko na Centralnym byłam. Tego dworca nie znam.
Powtórzę się ….warto zajrzeć . Wystrój dworca przykuwacwzrok.
Korzystałam z tego dworca, choć było to już kilkanaście lat temu, zapamiętałam go jako niezbyt zadbany. Oby doczekał lepszych dni.
Tak , takie samo wrażenie odniosłam. A przecież są tam piękne mozaiki , jest to dworzec bardzo potrzebny.
Tyle razy mijałam, ja tam muszę zajrzeć!!!
Nieznane miejsce w centrum. Ale ciekawe. Polecam
Thanks for sharing this update—what a fascinating turn of events! It’s always heartening to see architectural and artistic elements like those mosaics recognized and protected. The fact that such a large number—52 ceiling mosaics and 27 wall mosaics—are now safeguarded shows the cultural value they hold. It’s amazing how spaces we often pass through without a second thought can be full of history and artistry worth preserving.
Thanks
Krysiu, od bardzo długiego czasu nie udawało mi się dodać u Ciebie komentarzy, a próbowałam naprawdę wielokrotnie…teraz jakoś inaczej mi się wyświetla… może się wreszcie uda… kolejna próba 😉
Dworzec Centralny mijam każdego dnia, gdy jestem w Warszawie 🙂 Często bywam w okolicy, jednak na dworcu jeszcze nigdy 🙂
Pozdrawiam serdecznie, Agness:)
Pewnie teraz będzie lepiej, łatwiejsze tymi komentarzami. Nie zapomnij dworzec centralny to nie dworzec śródmieście. Warto zajrzeć na dworzec Śródmieście. Dziękuję za wpis i komentarz.
Byłam kiedyś w okolicy podczas pobytu w Warszawie, ale z tego dworca nie korzystałam. 😉
Warto zejść na perony i popatrzeć na te mozaiki. Mozaiki dają niesamowitą atmosferę tego dworca. Niezapomniane wrzenia tamtych lat. Pozdrawiam
kiedyś był to dla mnie bardzo ważny dworzec… potem już sporo mniej… obecnie już raczej wcale… ale sporo pamiętam…
p.jzns 🙂
Dworzec jest ważnym węzłem komunikacyjnym dla mieszkańców podwarszawskich miejscowości. W sumie dla wielu jest niewidoczny tzn nie „rzuca się w oczy „. Ale jest ciekawy jeżeli chodzi o punkt historyczny i architektoniczny w Warszawie.
pamiętam taki moment, gdy po bardzo wielu latach ktoś wpadł na pomysł, żeby go wreszcie umyć, bo był już koszmarnie zapyziały i faktycznie, po wyszorowaniu wszelkich możliwych miejsc dworzec był jak nowy, aż się błyszczał i można było nawet jeść z peronu, tak było czysto…
a dalej jest dworzec Śródmieście WKD, właściwie zadaszony peron we wnęce… w ścianie był kiosk Ruchu, a pani kioskarka dokarmiała koty dworcowe… stali pasażerowie tej trasy mieli taki zwyczaj, że często wręczali tej pani puszki z kocim jedzeniem, albo przynajmniej jakieś drobne, aby sama mogła to jedzenie kupić… jednego z tych kotów nawet kiedyś widziałem, ale one zwykle pojawiały się w porach mniejszego ruchu, gdy niewiele osób było na peronie…
Moznaby pokusić się o stwierdzenie , że nie umiemy dbać o nasze budynki użyteczności publicznej. Jak się nie rozpada to nikt nie pamięta o nich. Przykre .
No proszę, przechodzę tamtędy za każdym razem, gdy jestem w Warszawie i nie wiedziałam, że takie perełki on skrywa. Następnym razem wstąpię.
No widzisz, te szare dwa budynki wtapiają się w krajobraz miasta. Są tak szare , aż niewidoczne.
Nie byłam na dworcach, na wycieczki jechałam autobusami.Dworzec bardzo mi się podoba, może jeszcze bym się tam zgubiłam Pozdrawiam.
Zgubić jest się tam trudno . A miejsce kultowe.
Nie znałam tego dworca. Zawsze jak byłam to samochodem albo autokarem. Z tego widzę to wart jest by został kompletnie i z głową odrestaurowany.
Oj tak . Ciut zaniedbany, ale na pewno kultowy.
Wow, ale mega ciekawa historia tego dworca.Śródmieście! W sumie nigdy się nad tym nie zastanawiałam, a tu tyle detali i fajnych mozaik – trochę szkoda, że teraz trochę zapomniany i zaniedbany, zwłaszcza że to serce Warszawy. Te kolorowe krawędzie peronów brzmią jak coś totalnie unikalnego, aż chciałoby się zobaczyć na własne oczy! Dzięki za ten wpis, teraz następnym razem z chęcią zajrzę tam z innej perspektywy.
Zapomniany dworzec, ale potrzebny mieszkańcom miejscowości podwarszawskich. Często można go znaleźć w filmach polskich sprzed lat jako miejsce spotkań bohaterów. Warto popatrzeć samemu na te mozaiki pochowane w tym obiekcie.
Bardzo ciekawy, bogaty w szczegóły post.
Nie znam tego dworca. Swego czasu wysiadałam na stacji Warszawa Wschodnia.
Gruntowny remont takiego dworca powinien być sprawą priorytetową dla władz stolicy.
Miejmy nadzieję, że tak się kiedyś stanie.
Dziękuję za odwiedziny na moim blogu.
Pozdrawiam serdecznie. Dobrej niedzieli.
Witam, miło mi ,że podobał się mój post. Warto odwiedzić ten dworzec . Może jak dużo osób będzie pisało o tym , o remoncie dworca to władze się obudza i podejmą decyzję o remoncie tego dworca. Pozdrawiam